Nowe przepisy mają według KE bezpieczeństwo wszystkich użytkowników dróg i pomogą UE zrealizować tzw. wizję zero – czyli ograniczyć do zera liczbę ofiar śmiertelnych na unijnych drogach do 2050 r. Ponadto umożliwią młodym kierowcom zdobywanie doświadczenia poprzez program jazdy z osobą towarzyszącą – od 17 roku życia młodzi ludzie będą mogli uczyć się jeździć i uzyskać prawo jazdy kat. C. Ci, którzy zdadzą w wieku 17 lat, będą mogli samodzielnie prowadzić samochód od 18. roku życia. Pomoże to rozwiązać obecny niedobór kierowców.
Dzisiejsza propozycja przewiduje też zmniejszenie obciążenia językowego związanego z przystąpieniem do egzaminu na prawo jazdy. Jeżeli kandydat zdający na prawo jazdy nie włada językiem kraju, w którym przystępuje do egzaminu, a nie ma możliwości skorzystania z pomocy tłumacza, nowe przepisy będą ułatwić mu przystąpienie do egzaminu w kraju UE, którego język znają.
Cyfrowe prawo jazdy
Z kolei by uprościć uznawanie praw jazdy między państwami członkowskimi, Komisja proponuje po raz pierwszy na świecie wprowadzenie cyfrowego prawa jazdy. Znacznie łatwiej będzie wymienić, odnowić lub wymienić prawo jazdy, ponieważ wszystkie procedury będą odbywały się online. W tym samym duchu obywatelom krajów spoza UE o porównywalnych standardach bezpieczeństwa drogowego łatwiej będzie wymienić prawo jazdy na unijne.
Zaktualizowany zakres szkoleń kierowców uwzględni przejście na pojazdy bezemisyjne. Będą na przykład oceniać wiedzę i umiejętności związane z zaawansowanymi systemami wspomagania jazdy i innymi zautomatyzowanymi technologiami. Początkujący kierowcy będą również nauczeni, w jaki sposób ich styl jazdy wpływa na ich emisje – na przykład czas zmiany biegów. Dodatkowo dopuszczalna masa pojazdu dla kierowców z prawem jazdy kategorii „B” zostanie dostosowana do pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi, ponieważ pojazdy bezemisyjne z akumulatorami mogą być cięższe – wyjaśnia KE w oficjalnym komunikacie.
Skuteczniejsze ściganie za granicą
Obecne przepisy unijne dotyczące transgranicznego egzekwowania przepisów pomogły zapewnić, że sprawcy wykroczeń drogowych niebędący rezydentami nie pozostaną anonimowi. Niemniej jednak w 2019 r. około 40 proc. wykroczeń transgranicznych popełniono bezkarnie, ponieważ albo nie wykryto sprawcy, albo nie wyegzekwowano zapłaty.
Komisja chce rozwiązać ten problem przez umożliwienie organom ścigania uzyskania dostępu do krajowych rejestrów praw jazdy. Bruksela proponuje też wzmocnienie roli ustanowionych krajowych punktów kontaktowych, aby mogły one lepiej współpracować z organami ścigania zaangażowanymi w dochodzenia w sprawie przestępstw. Pozwoli to zaradzić obecnym niedociągnięciom we współpracy między państwami członkowskimi podczas prowadzenia dochodzeń w sprawie przestępstw.
Ponadto obecne prawo obejmuje wymianę informacji dotyczących najczęstszych i najpoważniejszych wykroczeń, takich jak nadmierna prędkość i jazda pod wpływem alkoholu. Komisja proponuje rozszerzenie zakresu tych wykroczeń drogowych na:
- niezachowanie wystarczającej odległości od poprzedzającego pojazdu;
- niebezpieczne wyprzedzanie;
- niebezpieczne parkowanie;
- przekroczenie jednej lub więcej białych ciągłych linii;
- jazda pod prąd;
- nieprzestrzeganie zasad korzystania z korytarzy ratunkowych;
- korzystanie z przeciążonego pojazdu.
Specjalny portal informatyczny zapewni obywatelom łatwy dostęp do informacji na temat zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego obowiązujących w każdym państwie członkowskim, a z czasem umożliwi bezpośrednie płacenie mandatów.
Utrata prawa jazdy za wykroczenia za granicą
Co istotne, by zapobiec bezkarności wśród sprawców wykroczeń drogowych, zostanie wprowadzony nowy system, który pozwoli na odebranie prawa jazdy w całej Unii, gdy państwo członkowskie zdecyduje o odebraniu prawa jazdy kierowcy z powodu wykroczenia popełnionego na jego terytorium.
“Pociągnięcie sprawców wykroczeń drogowych do odpowiedzialności we wszystkich państwach członkowskich ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Jednak zgodnie z obowiązującymi przepisami, gdy poważne wykroczenie skutkuje zakazem prowadzenia pojazdów, nie można tego wyegzekwować w całej UE, jeżeli kierowca popełnił wykroczenie w państwie członkowskim innym niż to, które wydało mu prawo jazdy” – wyjaśnia KE.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami zakaz prowadzenia pojazdów nie może być egzekwowany w całej Unii, co prowadzi do względnej bezkarności wśród sprawców wykroczeń drogowych.
Nowe przepisy mają to zmienić. Nastąpi to przez ustanowienie systemu stosowania niektórych zakazów prowadzenia pojazdów w całej UE, gdy kierowca utracił prawo jazdy w jednym z krajów członkowskich.
Za co będzie można stracić prawko w UE?
Chociaż w poszczególnych państwach członkowskich są znaczne różnice w progach prowadzących do pozbawienia prawa jazdy, istnieją pewne wykroczenia związane z bezpieczeństwem drogowym, które skutkują zakazem prowadzenia pojazdów we wszystkich lub kilku państwach członkowskich.
Wniosek KE obejmuje wykroczenia drogowe, które często przyczyniają się do wypadków drogowych i ofiar śmiertelnych, a mianowicie nadmierną prędkość i jazdę pod wpływem alkoholu lub narkotyków, a także spowodowanie śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w wyniku jakiegokolwiek wykroczenia drogowego.
Przedstawione dziś wnioski będą rozpatrywane przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.
