O ile zrozumiałym jest pośpieszny tryb procedowania nad projektem ustawy, niemniej od pierwszego dnia agresji (24 lutego) do dnia jego przyjęcia przez Komitet upłynęło 14 dni. W tym czasie Ministerstwo Infrastruktury mogło dać reprezentatywnym organizacjom pracodawców i pracowników możliwość wypowiedzenia się w sprawie projektu – skracając okres konsultacji nawet do jednego dnia lub kilku godzin. Należy ubolewać, że nikt nie wpadł na taki pomysł.
Sam projekt zawiera związane z wojną na Ukrainie propozycje szczególnych regulacji w zakresie:
- przewozów kolejowych wykonywanych,
- dokumentów stosowanych w transporcie i ruchu drogowym,
- odnawiania dyplomów kwalifikacyjnych marynarzy wydanych przez właściwe organy administracji Ukrainy.
Przedłużenie ważności świadectwa kierowcy
Z punktu widzenia transportu drogowego najważniejszym rozwiązaniem zaproponowanym w projekcie jest przedłużenie do końca tego roku ważności świadectwa kierowcy i wypisu z tego dokumentu, jeżeli utraciły lub utracą one ważność w okresie od 24 lutego 2022 r. Aby umożliwić zatrudnionym przez przewoźnika kierowcom wylegitymowanie się tym ważnym dokumentem przed zagranicznymi służbami kontrolnymi, pracodawca będzie mógł złożyć w trybie uproszczonym wniosek o wydanie nowego świadectwa do Głównego Inspektora Transportu Drogowego. Taki wniosek powinien jedynie zawierać:
- oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres;
- określenie numeru świadectwa kierowcy;
- oświadczenie przedsiębiorcy, że warunki, na jakich zostały wydane dokumenty, które utraciły ważność od 24 lutego br., nie uległy zmianie.
Do takiego wniosku, nie trzeba dołączać m.in. kopii licencji wspólnotowej, zaświadczenia o zatrudnieniu kierowcy, kopii dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie społeczne kierowcy, kopii karty kwalifikacji kierowcy lub prawa jazdy z aktualnym kodem 95, kserokopii dokumentu tożsamości, ani kserokopii prawa jazdy. Tym samym Biuro Transportu Międzynarodowego rozpatrujące w imieniu Głównego Inspektora Transportu Drogowego nie będzie musiało weryfikować tych dokumentów, co powinno znacząco przyśpieszyć wydawanie świadectwa kierowcy.
Zaproponowane rozwiązanie należy ocenić pozytywnie. Wychodzi ono naprzeciw wnioskom Transportu i Logistyki Polskiej oraz wnioskom innych organizacji o przyśpieszenie wydawania takich dokumentów zatrudnionym kierowcom. Niestety nie rozwiązuje to problemu zbyt długiego okresu oczekiwania na wydanie świadectwa kierowcy dla nowo zatrudnionych zagranicznych pracowników, którzy mogliby uzupełnić braki wynikające z powrotu znacznej liczby ukraińskich kierowców do ich ojczyzny zaatakowanej przez Federację Rosyjską. Szkoda, też że uproszczonego trybu wydawania świadectw kierowcy nie zastosowana do wszystkich dotychczasowych zagranicznych pracowników niezależnie od ich obywatelstwa.
Opcja tymczasowych przystanków pod granicą
Kolejne zaproponowane rozwiązanie związane z transportem drogowym dotyczy przewozów osób z terytorium Ukrainy do Polski. Taki przewóz będzie się mógł odbywać do 31 grudnia 2022 r. na podstawie dotychczas wydanego zezwolenia na międzynarodowy zarobkowy przewóz drogowy osób, przy czym nowy przepis pozwala na odstępstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od warunków określonych w zezwoleniu. Umożliwi to np. ustanowienie tymczasowych przystanków dla autobusów pod granicą, ale nie rozwiązuje wszystkich problemów i potrzeb w zakresie przewozów pasażerskich.
TLP postulowała wprowadzenie możliwości kursów autobusów i busów od granicy do dworców na zgłoszenie (bez zezwolenia). Takie rozwiązanie ułatwiłoby udrożnienie ewakuacji uchodźców przekraczających polską granicę. Ministerstwo nie zgodziło się także na propozycję wprowadzenia epizodycznych przepisów pozwalających skrócić do granicy RP dotychczasowe linie pasażerskich w relacji Polska-Ukraina. Dlaczego? Tego niestety nie wiemy, gdyż jeszcze nie otrzymaliśmy odpowiedzi na skierowane do ministra infrastruktury pismo z 28 lutego zawierające ww. propozycje.
Ukraińskie prawa jazdy ważne do końca roku
Ostatnim rozwiązaniem projektowanej ustawy związanym z transportem drogowym jest przedłużenie do końca grudnia 2022 r. możliwości posługiwania się przez obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ukraińskim krajowym lub międzynarodowym prawem jazdy. Dotyczy to osób, które rozpoczęły w naszym kraju stały lub czasowy pobyt i w normalnym trybie powinny wymienić ukraiński dokument potwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami w terminie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia takiego pobytu. Co istotne ukraińskie dokumenty będą uznawane także w sytuacji, gdy w tym okresie skończy się ich ważność.
TLP z zadowoleniem przyjmuje to rozwiązanie dotyczące praw jazdy, gdyż rozwiązuje to problemy ukraińskich kierowców związane z uprawnieniami do kierowania pojazdami.
Po naklejkę wizową do konsulatu na Ukrainie?
Niestety w projekcie zabrakło nam uregulowania kwestii dokumentów pobytowych dla kierowców wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe. Wprawdzie w ustawie z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa dokumenty uprawniające do pobytu Ukraińców w Polsce, których ważność kończy się po 24 lutego br. przedłużono z mocy prawa do 31 grudnia, ale nie do końca uwzględniono fakt, że bez ważnego dokumentu podróży ukraińscy kierowcy mogą mieć utrudnione wykonywanie międzynarodowych przewozów drogowych.
Co prawda posłowie poparli wniosek TLP o umieszczaniu w paszportach kierowców naklejek wizowych potwierdzających fakt przedłużenia wizy krajowej, przyjmując odpowiednią poprawkę, ale zapomniano wskazać, że powinien to zrobić wojewoda. W tym stanie rzeczy, przy skrajnie niekorzystnej interpretacji, kierowcy mogą być wysyłani po naklejkę do polskich konsulatów położonych na terytorium objętej działaniami wojennymi Ukrainy. Czego właśnie chcieliśmy uniknąć. W ustawie z 12 marca br. nie uwzględniono także wniosku TLP o fizycznym przedłużeniu karty pobytu, aby kierowcy z Ukrainy mogli okazywać ważny dokument zagranicznym służbom kontrolnym.
Te i inne nie uwzględnione dotychczas kwestie powinny się znaleźć w opracowanym przez Ministerstwo Infrastruktury projekcie. Czy nasze postulaty znajdą zrozumienie i projekt zostanie uzupełniony podczas prac sejmowych? Na to pytanie nie znamy odpowiedzi. Niemniej będziemy się starać przekonać administrację rządową do postulowanych przez nas rozwiązań.