Rynek fuzji i przejęć w transporcie i logistyce w I półroczu 2020 r., w okresie epidemii COVID-19, doświadczył krótkotrwałego załamania. Jednak już w drugiej połowie tego roku sytuacja na rynku szybko się poprawiła, by w kolejnym – 2021 r. – osiągnąć rekordowy poziom liczby transakcji.
Rekord ten padł w obliczu zakłóceń w łańcuchach dostaw, braku równowagi między podażą i popytem oraz ograniczeń zdolności w zakresie frachtu lotniczego i morskiego. Rynek transakcyjny ożywił wysoki poziom dostępnej gotówki w branży oraz intensywna walka o dodatkowe moce produkcyjne i marże” – wyjaśniają analitycy w raporcie.
W 2022 r. wolumen transakcji ustabilizował się, a średnia wartość transakcji osiągnęła najwyższy poziom od 2016 r. Było to w dużej mierze efektem kilku dużych transakcji, które wynikały z pionowej i poziomej integracji przewoźników oraz atrakcyjności celów infrastrukturalnych.
Jednocześnie inwazja Rosji na Ukrainę spowodowała zakłócenia makroekonomiczne, niepewność i zwiększoną inflację. Dopiero w 2023 r. przyszło załamanie.
Z raportu PwC wynika, że w pierwszym półroczu 2023 r. aktywność transakcyjna w logistyce i transporcie była najniższa od dekady. Tendencja spadkowa utrzymywała się również w trzecim kwartale: od początku lipca do końca września na całym świecie ogłoszono jedynie 22 transakcje o wartości 50 milionów dolarów lub więcej – co stanowi najniższą wartość kwartalną w ciągu ostatnich 10 lat.
Źródło: PricewaterhouseCoopers
W ramach “Barometru Transportu i Logistyki” analitycy PwC regularnie analizują bieżące wydarzenia, fuzje i przejęcia (M&A, tj. działania, które prowadzą do fuzji przedsiębiorstw lub nabycia firmy przez silniejszy podmiot), wspólne przedsięwzięcia i sojusze strategiczne w branży transportowej i logistycznej. W październikowym wydaniu specjalnym PwC omawia działalność transakcyjną z ostatnich pięciu lat, a także strategiczny potencjał transakcji dla transformacji branży.
Coraz więcej transakcji transformacyjnych
Wolumen transakcji w branży transportowo-logistycznej gwałtownie spada od drugiej połowy 2022 roku. Jednocześnie presja na firmy logistyczne, aby przyspieszyły transformację, nigdy nie była tak duża jak obecnie” – komentuje Ingo Bauer, dyrektor ds. transportu, logistyki i turystyki w PwC Germany.
Zdaniem Ingo Bauera, fuzje i przejęcia mogą pełnić rolę katalizatora przyspieszającego zmiany. Ekspert wskazuje na wyraźną tendencję w kierunku tak zwanych transakcji transformacyjnych.
„Coraz więcej firm wykorzystuje fuzje i przejęcia specjalnie do repozycjonowania swojej organizacji i wymyślania jej na nowo w celu zapewnienia długoterminowego sukcesu” – wyjaśnia.
Według ekspertów PwC firmy dokonują ukierunkowanych przejęć, aby dostosować swoją organizację do poważnych wstrząsów, takich jak cyfryzacja, zmiany klimatyczne lub niedobór wykwalifikowanych pracowników, rozwijać się w ramach podstawowej działalności lub rozszerzać się na sąsiednie obszary w ramach branży lub poza granice branży.
W ciągu ostatnich trzech lat nastąpiła znacząca zmiana w mentalności: coraz więcej firm polega na transakcjach transformacyjnych w celu zdobycia nowych rynków, kanałów, produktów, usług, klientów i talentów oraz rozumie potrzebę fundamentalnej zmiany pozycji swojej firmy, aby zapewnić sobie trwały sukces” – mówi Miriam Kröger, partner w Strategy&.
Ten rok może być równie słaby jak 2008 r.
Według PwC do końca września w logistyce ogłoszono jedynie 87 transakcji o łącznej wartości 33,8 mld dolarów. Jeśli tendencja spadkowa utrzyma się również w ostatnim kwartale tego roku, to aktywność M&A w 2023 r. będzie tak niska, jak w 2008, czyli roku wielkiego kryzysu finansowego, kiedy w branży zawarto zaledwie 111 transakcji o łącznej wartości 55 miliardów dolarów. Jeśli zaś chodzi o średnią wartość transakcji, która w tym roku wynosi ok. 390 milionów dolarów, znajduje się ona na poziomie z ostatnich 5 lat oraz na poziomie średniej z lat 2008-2010.
Pokazuje to, że pewne wzorce fuzji i przejęć powtarzają się cyklicznie” – podkreślają analitycy w raporcie.
W III kwartale odnotowano tylko jedną tzw. megatransakcję o wartości przekraczającej miliard dolarów amerykańskich – Forward Air Corp zgodził się na połączenie z Omni Logistics LLC w ramach transakcji gotówkowej i akcji, której celem jest stworzenie wiodącej pozycji na rynku przyspieszonych ładunków drobnicowych. Wartość transakcji wynosi 1,9 miliarda dolarów. Od początku roku ogłoszono łącznie pięć megatransakcji, które stanowią prawie połowę (48 proc.) wartości wszystkich transakcji w branży logistycznej w całym bieżącym roku.
Inwestorzy są ostrożni
Jednocześnie, jak wynika z analizy, spada odsetek transakcji, w które angażują się inwestorzy finansowi: w 2023 r. zaledwie 33 proc. łącznej wartości tych transakcji przypadało na inwestorów finansowych. To najniższy udział od ponad dziesięciu lat, dla porównania w 2022 r. wynosił on 55 proc.
Wzrost stóp procentowych w ostatnim czasie utrudnił finansowanie. Inwestorzy instytucjonalni odpowiednio się powstrzymują i koncentrują się na tworzeniu wartości w swoich spółkach portfelowych” – wyjaśnia André Wortmann, koordynator ds. ofert transportowych i logistycznych w PwC Europe.
Zdaniem PwC ostrożność zachowują także inwestorzy strategiczni. Są jednak gotowi zapłacić wyższą cenę za cele, które idealnie pasują strategicznie. Jest to widoczne w tzw. mnożniku sprzedaży (mnożnik używany do wyceny przedsiębiorstwa w podejściu porównawczym): mediana tej kluczowej liczby wynosi obecnie 2,1. To druga najwyższa wartość w ciągu ostatnich 15 lat. Tylko w 2015 roku mnożnik sprzedaży był jeszcze wyższy i wyniósł 2,3. W 2022 r. było to 1,3, średnia dziesięcioletnia wynosi natomiast 1,8.
Źródło: PricewaterhouseCoopers
Trendy w transakcjach
W ramach barometru specjaliści PwC dokonali analizy przejęć w branży TSL w ciągu ostatnich 5 lat, by sprawdzić, w jaki sposób firmy wykorzystują transakcje do poszerzania swojej pozycji strategicznej. Zidentyfikowali następujące trendy:
- przedsiębiorstwa transportowe i logistyczne rozwijają swoją integrację pionową i dokonują zakupów części łańcucha wartości wykraczających poza ich podstawową działalność;
- dzięki wysokim stawkom frachtu, które wzrosły podczas pandemii koronawirusa, firmy spedycyjne zarobiły z kolei wystarczające środki, aby rozszerzyć swoją działalność i stać się zintegrowanymi usługodawcami przez przejmowanie dostawców usług logistycznych;
- w przypadku transakcji horyzontalnych obszary geograficzne rozszerzają się przez przejęcia i nabywane są dodatkowe umiejętności specyficzne dla danej branży. „Głównymi powodami przejęć horyzontalnych są nadzieja na wzrost przychodów, redukcję kosztów przez efekt skali i większą siłę rynkową. Rozszerzenie działalności biznesowej powinno również przyczynić się do zwiększenia odporności” – podkreśla Ingo Bauer.
- ponadto analitycy PwC zauważyli, że powracają także wspomniane wcześniej transakcje transformacyjne.
