Co roku przewoźnik staje przed dylematem – niska składka ubezpieczeniowa, czy szeroki zakres ubezpieczenia. Jak dokonać wyboru? Wysokość składki w dobie rosnących rachunków jest ważna, ale nie powinna być decydująca.
Należy zacząć od ustalenia, jakie towary będą przez przewoźnika wożone, przy czym polisa jest zawierana na okres 12 miesięcy, więc należy patrzeć na to w perspektywie najbliższego roku.
Rodzaj przewożonego mienia
U każdego ubezpieczyciela rzecz wygląda różnie, ale można się spodziewać mniej więcej takiej listy (w części przypadków mogą pojawić się zwyżki składki lub dodatkowe wymogi co do rodzaju pojazdu lub sposobu zabezpieczenia ładunku):
- mienie rodzajowo różne – standard,
- RTV,
- AGD,
- komputery i akcesoria komputerowe,
- telefony,
- alkohol,
- czekolada,
- kawa,
- kosmetyki,
- wyroby tytoniowe,
- ADR, z wyjątkiem grupy I (materiały wybuchowe) i VII (materiały promieniotwórcze),
- ATP,
- żywe zwierzęta,
- pojazdy nieuszkodzone fabrycznie nowe, w tym samochody i motocykle,
- pojazdy nieuszkodzone używane, w tym samochody i motocykle,
- dzieła sztuki,
- wartości pieniężne,
- mienie przesiedleńcze,
- ładunki ponadgabarytowe,
- leki przewożone w temp. kontrolowanej na podstawie prawa farmaceutycznego,
- inne leki niż powyżej,
- makulatura,
- surowce wtórne,
- odpady,
- przesyłki pocztowe i kurierskie przewożone na podstawie prawa przewozowego.
Dokonując wyboru rodzaju przewożonych ładunków należy się zastanowić, czy posiadamy odpowiedni rodzaj pojazdu, ponieważ w razie szkody wynikłej z użycia niewłaściwego środka transportu ubezpieczyciel ma prawo odmówić wypłaty odszkodowania.
Jeśli o czymś zapomnimy na etapie zawierania umowy ubezpieczenia, zawsze można sporządzić aneks do polisy. Trzeba jednak pamiętać, by zrobić to przed rozpoczęciem transportu.
Klauzule dodatkowe
Gdy już wiemy, co będziemy chcieli wozić, trzeba się będzie zastanowić nad zakresem ubezpieczenia, czyli nad doborem klauzul dodatkowych. W zależności od zakładu ubezpieczeń – może być ich nawet 50. Typowa lista najbardziej powszechnych klauzul wygląda następująco:
- klauzula opóźnienia dostawy
- klauzula nieterminowego podstawienia pojazdów pod załadunek (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula rabunku/rozboju
- klauzula wydania towaru osobie nieuprawnionej (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula odpowiedzialności za podwykonawców
- klauzula załadunku/rozładunku i rozmieszczenia towaru
- klauzula czynności zabezpieczenia towaru
- klauzula szkody w paletach i opakowaniach zwrotnych (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula szkody w kontenerach
- klauzula nienależytego wykonania polecenia zmiany umowy przewozu (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula utraty lub nienależytego wykorzystania dokumentów (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula postojowa (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula reprezentantów (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula uprzątnięcia pozostałości po szkodzie (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula utylizacji pozostałości po szkodzie (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula przesortowania towaru (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula składowania mienia
- klauzula kosztów czasowego składowania (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula kosztów przeładunku i transportu zastępczego (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula podniesienia/wyciągnięcia środka transportu (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula szkód wyrządzonych przez emigrantów (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula zanieczyszczenia mienia (niedostateczne umycie cysterny/silosu) (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula ubytków ilościowych powst. na skutek wycieku z nieszczelnych cystern
- klauzula szkód ukrytych (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula szkód po spożyciu alkoholu i/lub substancji odurzających (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula przekroczenia prędkości
- klauzula ważności dokumentów (uprawnień) (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula badań technicznych (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula wypadku drogowego z winy osoby trzeciej (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula dotycząca przewozów ładunków niebezpiecznych
- klauzula przewozu pojazdów używanych
- klauzula przewozu makulatury
- klauzula przewozu surowców wtórnych/recyklingowych
- klauzula przewozu żywych zwierząt
- klauzula awarii systemu chłodzenia/grzania/wentylacji (dot. transportu zwierząt)
- klauzula awarii agregatu chłodniczego (dotyczy ATP) (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula Paramount
- klauzula CMR
- klauzula art. 2 CMR
- klauzula art. 16 konwencji CMR (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula nierozsądnego wyboru osób trzecich
- klauzula art. 21 CMR (konsumuje sumę gwarancyjną)
- klauzula wydania przesyłki bez dokonania pobrania zaliczenia
- klauzula art. 23 ust. 4 CMR klauzula zwrotu cła i innych wydatków
- klauzula art. 24 CMR
- klauzula art. 26 CMR
Część z wymienionych wyżej klauzul jest dodatkowo płatna. Co bardziej istotne, część klauzul nakłada na przewoźnika pewne obowiązki, które należy spełnić, pod rygorem braku ochrony ubezpieczeniowej. Warto zatem uważnie przeczytać treść każdej z nich, sporządzić odpowiednie procedury i instrukcje i zadbać, by kierowcy wiedzieli, jak należy postępować.
Wysokość sumy gwarancyjnej
Gdy już wiemy, co będziemy wozić i jaki wybraliśmy katalog klauzul dodatkowych, ustalamy wysokość sumy gwarancyjnej. Nie należy się sugerować tylko tym, że art. 23 ust. 3 Konwencji CMR ogranicza odpowiedzialność przewoźnika do 8,33 SDR (Special Drawing Right, czyli międzynarodowej jednostki rozrachunkowej, mającej charakter pieniądza bezgotówkowego, która wynosi 5,0530 zł według kursu NBP z 13 września) za każdy kilogram brakującej wagi brutto, ponieważ mogą się zdarzyć przypadki, w których to ograniczenie nie będzie miało zastosowania.
Trzeba też pamiętać, że im więcej klauzul dodatkowych, tym więcej możliwych sytuacji, gdy wypłata odszkodowania pomniejsza sumę gwarancyjną. Na zamieszczonym powyżej wykazie oznaczyliśmy te, które konsumują sumę gwarancyjną – w zależności od ubezpieczyciela katalog ten może się różnić. Suma ta musi być zatem na tyle duża, by w przypadku, gdy auto wpadnie do rowu, wystarczyła i na szkodę rzeczową w towarze i na postawienie pojazdu na koła, uprzątnięcie i utylizację pozostałości i np. przesortowanie towaru.
Co wybrać – suma gwarancyjna na każde zdarzenie, czy suma gwarancyjna na jedno i wszystkie zdarzenia?
Ubezpieczając się stajemy także przed dylematem wyboru rodzaju sumy ubezpieczenia:
- na każde zdarzenie
- na jedno i wszystkie zdarzenia w okresie ubezpieczenia
W przypadku wyboru sumy ubezpieczenia na każde zdarzenie, nie ulega ona pomniejszeniu o wypłacane odszkodowania, niezależnie od liczby szkód w okresie trwania polisy.
W przypadku sumy ubezpieczenia na jedno i wszystkie zdarzenia w okresie ubezpieczenia, ubezpieczyciel po każdej wypłacie odszkodowania pomniejsza sumę gwarancyjną o to, co wypłacił. Może zatem dojść do wyczerpania sumy gwarancyjnej, co wiąże się z tym, że polisa OCPD wygaśnie i kolejne szkody nie zostaną pokryte przez ubezpieczyciela.
Oczywiście zawsze rekomendujemy wybór pierwszego rozwiązania, czyli sumy ubezpieczenia na każde zdarzenie.
Warto także zwrócić uwagę, że jeśli zlecamy przewoźnikowi transport ładunku i chcemy zweryfikować polisę OCPD, to w przypadku sumy gwarancyjnej na jedno i wszystkie zdarzenia w okresie ubezpieczenia jest to dość trudne, a najczęściej niewykonalne. Jeśli nie mamy zaświadczenia o aktualnej szkodowości, nigdy nie mamy pewności, jaka jest wysokość sumy gwarancyjnej i czy w ogóle polisa jest jeszcze aktywna. Dlatego należy takich polis unikać i dotyczy to nie tylko załadowców, ale także przewoźników. Jeśli przykładowo przewoźnik przyjmie zlecenie transportowe, a następnie zleci wykonanie transportu podwykonawcy, to zgodnie z art. 3 konwencji CMR, odpowiada za szkody, które wyrządzi ten, który faktycznie transport wykonywał. W takiej sytuacji, może się pojawić problem. Ubezpieczyciel po dokonaniu wypłaty odszkodowania poszkodowanemu, może dochodzić zwrotu części lub całości kwoty odszkodowania od przewoźnika, który spowodował uszkodzenie (tzw. regres). A jeśli podwykonawca ma nieaktywną polisę, roszczenie to spadnie na przewoźnika. Warto zatem mieć ubezpieczenie, które uchroni nas przed taką sytuacją.
W następnych artykułach cyklu o OCPD szczegółowo omówimy inne aspekty m.in.: jak najlepiej zabezpieczyć się na wypadek kłopotów z ładunkiem, jaka wysoka powinna być suma gwarancyjna polisy czy które klauzule są szczególnie ważne z punktu widzenia załadowców oraz przewoźników.