W poprzednim artykule podałem Wam kilka porad dotyczących rozwiązywania zadań na obliczanie czasu jazdy i pracy kierowców, które powinny pomóc w uniknięciu prostych błędów podczas egzaminu na certyfikat kompetencji zawodowych przewoźnika w transporcie drogowym rzeczy (CKZ). Poza tym na egzaminie pojawiają się zagadnienia związane z ustaleniem opłacalności inwestycji w przedsiębiorstwie transportowym. Tym razem pokażę, jak wygląda przykładowe zadanie na obliczanie kosztów i zasadności inwestycji.
Przykładowe zadanie
Jest Pan/i dyrektorem rozwijającego się przedsiębiorstwa przewozowego, które podpisało ze spedytorem umowę na przewóz ładunków masowych na pięć lat. Niestety Pana/i moce przerobowe są zbyt niskie, aby zrealizować miesięczne zamówienia w całości, a dzierżawa pojazdów obcych nie jest na dłuższą metę opłacalna (poza tym wynajmujący może się okazać konkurencyjny). W związku z powyższym musi Pan/i podjąć decyzję o leasingu 3 samochodów do przewozu ładunków masowych oraz zatrudnieniu 3 kierowców.
Przy dalszych obliczeniach należy przyjąć następujące założenia:
Koszty wstępne inwestycji:
– cena pojazdu (ciągnik i naczepa – 20T) – 500 tys. zł
– opłata wstępna za leasing – 15 % wartości zestawu
– zmiana licencji – średnio 500 zł/pojazd
– koszt zatrudnienia jednego kierowcy – 700 zł jednorazowo
Koszty eksploatacyjne (miesięczne):
– płace z narzutami 3,5 tys. zł dla jednego kierowcy
– płace z narzutami pozostałych pracowników – 15 tys. zł
– ubezpieczenie ludzi i majątku – 1 tys. zł
– koszty stałe – 2 tys. zł / pojazd (bez opłat leasingowych)
– koszty eksploatacyjne – 0,20 zł/tkm na pojazd
– rata leasingowa z procentami – 15 tys. zł za pojazd
– inne koszty – 3 tys. zł
Podatek dochodowy – 50 %
Przyjmujemy, że średnia planowana wydajność każdego pojazdu wynosi 8 tys. tkm dziennie, cena za realizację usługi wynosi 0,45 zł/tkm, a liczba rzeczywista dni roboczych w roku wynosi 180.
Należy obliczyć:
1. Koszty całkowite inwestycji i eksploatacji tych pojazdów poniesione w pierwszym roku.
2. Przychody z tytułu ich eksploatacji uzyskane w pierwszym roku
3. Obliczyć zysk lub stratę z tytułu ich eksploatacji uzyskane w pierwszym roku
4. Ocenić, czy ta inwestycja jest dla firmy korzystna
Zadania na obliczanie opłacalności inwestycji zazwyczaj są ułożone według podobnych schematów. I choć w tego typu zadaniach do tej samej odpowiedzi można dojść na różne sposoby, najprościej jest podzielić obliczenia kosztów na podstawie okresów (czasu), w których te koszty powstają. I tak:
1. Najpierw policzyć koszty wstępne – jednorazowe
2. Następnie obliczyć koszty miesięczne (cykliczne)
3. Później wyliczyć koszty roczne wynikające z TONOKILOMETRÓW
4. Następnie zsumować wszystkie (mnożąc koszty miesięczne x 12): licząc punkt 1 + (12×2) + 3 otrzymamy koszt inwestycji w pierwszym roku, a licząc 12 x punkt 2 + punkt 3 otrzymamy koszt inwestycji w pozostałych latach.
Poniżej kilka dodatkowych, ogólnych porad dotyczących wyliczania tego typu zadań.
– Częstym, bardzo prostym błędem przy obliczaniu kosztów wstępnych jest wzięcie do wyliczeń całej wartości kupowanych pojazdów, podczas gdy powinniście wziąć tylko kwotę określoną jako opłata wstępna (często trzeba ją wyliczyć). Np. gdy mamy podane, że bierzemy w leasing 3 zestawy po 500 tys. zł, a opłata wstępna to 15% liczymy:
Cena 3 zestawów: 500 tys. zł x 3 zestawy = 1,5 mln zł
Opłata wstępna za leasing: 15% z 1,5 mln zł = 225 tys. zł
i do dalszych obliczeń kosztów używamy już jedynie wyliczonej opłaty wstępnej, czyli 225 tys. zł (a nie 1,5 mln zł!).
– Skoro jesteśmy już przy procentach, to licząc je nie używaj w kalkulatorze przycisku [ % ] – chyba, że jesteś pewny na 100 proc. że użyjesz go dobrze! To nie jest zabawne – większość ludzi nie wie, jak poprawnie użyć tego przycisku w kalkulatorze. Zatem lepiej wyliczyć procenty używając mnożenia. A więc:
2 442 000 zł + 10% = ?
Jeśli chcesz uzyskać wynik plus dodatkowe 10%, pomnóż go x 1.10:
2 442 000 zł x 1.10 = 2 868 200 zł
Dalej odpowiednio:
1000 + 10% = 1000 x 1.10 = 1100.
1000 + 15% = 1000 x 1.15 = 1150.
1000 + 20% = 1000 x 1.20 = 1200.
1000 + 23% = 1000 x 1.23 = 1230.
– Często w odpowiedzi na pytanie należy ocenić, czy dana inwestycja jest korzystna. Taką ocenę należy uzasadnić i poprzeć liczbami, np. wynikiem finansowym, czasem w jakim inwestycja się zwróci (lub nie) itp. W przykładowym zadaniu odpowiedź na pytanie 4 powinna wyglądać mniej więcej następująco:
Ponieważ w pierwszym roku osiągamy stratę – w drugim roku będzie to niewielki zysk, który pokryje nam połowę straty z pierwszego roku (114 tys. zł dochód – 50% podatku dochodowego daje nam dochód netto: 57 tys.), dopiero w trzecim roku cała inwestycja zamknie się w okolicach zera (w ujęciu trzech lat będzie to nadal -600 zł), oceniam inwestycję jako niekorzystną.
– Licząc większe kwoty, uważaj na odpowiedni, przejrzysty zapis: znaczna część pomyłek na egzaminie wynika z pomylenia “liczby zer” i użycia do dalszych wyliczeń liczby pomniejszonej o rząd wielkości. Zamiast 5250000 pisz 5 250 000 (lub 5.250.000) – dzięki temu nie pomylą ci się miliony z tysiącami, tysiące z setkami itp.
– Do wyliczania części praktycznej (zadań) wolno używać kalkulatora. Nie bez powodu – stres, presja, powoduje że człowiek popełnia naprawdę proste błędy, typu 8 000 + 200 = 10 000. Mnożąc, dzieląc, dodając, ZAWSZE UŻYWAJ KALKULATORA! Nawet prosty błąd w dodawaniu popełniony na początku obliczeń spowoduje, że wszystkie wyliczenia od tego momentu będą obarczone błędem!
– Opisuj co i jak liczysz. Dzięki temu nawet jeśli popełnisz prosty błąd (omyłkę – zjesz jedno zero, źle dodasz 8 000 + 200 itp.) osoba sprawdzająca twój egzamin będzie mogła wziąć pod uwagę i ocenić twój prawidłowy tok myślenia, a nie jedynie zły wynik liczbowy.
Najbliższe terminy egzaminów organizowanych przez Instytut Transportu Samochodowego
| Miasto | Termin składania wniosków | Egzamin |
| Szczecin | 16 listopada | 30 listopada |
| Warszawa | 23 listopada | 7 grudnia |
| Poznań | 30 listopada | 14 grudnia |
| Kraków | 30 listopada | 14 grudnia |
| Katowice | 30 listopada | 14 grudnia |
| Wrocław | 30 listopada | 14 grudnia |
Fot. Pixabay/IMS68